Αυτό το άρθρο είναι για όσους σκέφτονται να χρησιμοποιήσουν ενέσιμα φάρμακα για απώλεια βάρους, αλλά και για όσους τα χρησιμοποιούν ήδη. Στόχος είναι η υπεύθυνη και επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση που θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε πώς λειτουργούν, πόσο αποτελεσματικά είναι, ποιες είναι οι πιθανές παρενέργειες τους και τι υποστήριξη μπορεί να χρειαστείτε στην πορεία αν επιλέξετε να τα χρησιμοποιήσετε.

Τι Είναι οι Αγωνιστές του Υποδοχέα GLP-1;

Πρόκειται για φάρμακα που μιμούνται μια κατηγορία πεπτιδίων με ορμονική δράση (ινκρετίνες) τα οποία παράγονται φυσιολογικά από το έντερο. Λειτουργούν αυξάνοντας την έκκριση ινσουλίνης, καθυστερώντας την κένωση του στομάχου και ενισχύοντας το αίσθημα κορεσμού. Αυτές οι δράσεις βοηθούν στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και στη μείωση της όρεξης.

Οι Αγωνιστές του Υποδοχέα GLP-1 αρχικά αναπτύχθηκαν για τη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Πιο πρόσφατα, ορισμένα από αυτά τα φάρμακα έχουν αποκτήσει άδεια για χρήση με στόχο την απώλεια βάρους:

• Λιραγλουτίδη / liraglutide (Saxenda) (ημερήσια υποδόρια ένεση)
• Σεμαγλουτίδη/ semaglutide (Wegovy) (εβδομαδιαία υποδόρια ένεση)
• Τιρζεπατίδη / tirzepatide (Mounjaro) (εβδομαδιαία υποδόρια ένεση)

Στο Ηνωμένο Βασίλειο το Wegovy και το Mounjaro φέρουν σήμανση για αυστηρότερο έλεγχο σχετικά με την ασφάλειά τους λόγω της πρόσφατης έγκρισης για τη συγκεκριμένη χρήση.

Για Ποιον Είναι Κατάλληλοι;

Οι αγωνιστές GLP-1 συνταγογραφούνται με στόχο την απώλεια βάρους σε:

• Άτομα με δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) άνω των 30 kg/m².
• Άτομα με ΔΜΣ άνω των 27 kg/m² και τουλάχιστον ένα συνοδό νόσημα που σχετίζεται με το αυξημένο βάρος (π.χ. υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, καρδιαγγειακή νόσο).

Πρόκειται για φάρμακα που χορηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή και πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο υπό ιατρική επίβλεψη. Η χρήση των φαρμάκων χωρίς συνταγή ή από αναξιόπιστες πηγές (π.χ. μέσω διαδικτύου) εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, όπως λήψη μη ασφαλών προϊόντων, λανθασμένη δοσολογία και έλλειψη σωστής ιατρικής παρακολούθησης.

Πώς Λειτουργούν οι GLP-1 Αγωνιστές;

Τα φάρμακα GLP-1 οδηγούν σε:

• Καταστολής της όρεξης
• Καθυστέρησης της κένωσης του στομάχου με επακόλουθη αύξησης της αίσθησης κορεσμού
• Ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου και της ενεργειακής χρήσης

Αυτές οι συνδυασμένες δράσεις μπορούν να μειώσουν την ενεργειακή πρόσληψη και να προκαλέσουν μεταβολικές προσαρμογές που οδηγούν σε απώλεια βάρους.

Είναι Αποτελεσματικοί;

Οι κλινικές μελέτες δείχνουν ότι οι αγωνιστές GLP-1 μπορούν να προκαλέσουν σημαντική απώλεια βάρους, ειδικά μέσα στα πρώτα 1-2 χρόνια χρήσης. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψη πως:

• Η διακοπή τους συχνά οδηγεί σε ταχεία επαναπρόσληψη βάρους, κυρίως υπό τη μορφή λιπώδους μάζας.
• Τα δεδομένα για την μακροχρόνια ασφάλεια και αποτελεσματικότητα τους είναι ακόμα περιορισμένα.
• Η υπάρχουσα βιβλιογραφία δεν περιλαμβάνει ευρύ δείγμα πληθυσμού (μεγάλο ποσοστό των συμμετεχόντων είναι γυναίκες λευκής φυλής).
• Συχνά υπάρχει εμπλοκή φαρμακευτικών εταιρειών στις μελέτες, κάτι που μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα.

Δεδομένα από την χρήση των φαρμάκων σε πραγματικές συνθήκες υποδεικνύουν ότι είναι λιγότερο αποτελεσματικά συγκριτικά με τα αποτελέσματα των μελετών. Αυτό πιθανότητα οφείλεται σε μειωμένη συμμόρφωση, μικρότερη δοσολογία, ενώ πολλοί χρήστες φαίνεται να διακόπτουν τη θεραπεία μέσα σε ένα χρόνο λόγω παρενεργειών ή υψηλού κόστους.

Τι Είναι το “Food Noise” και Πώς το Επηρεάζουν οι GLP-1 Αγωνιστές;

Το “food noise” ή «θόρυβος του φαγητού» αναφέρεται σε επίμονες σκέψεις γύρω από το φαγητό ή αυξημένη ευαισθησία σε ερεθίσματα που σχετίζονται με αυτό. Ο «θόρυβος του φαγητού» μπορεί να συμβάλλει σε συναισθηματικό φαγητό (emotional eating) και δυσκολίες στη ρύθμιση πρόσληψης τροφής.

Τα GLP-1 φάρμακα μπορεί να μειώσουν το food noise για κάποιους, αλλά αυτό μπορεί να καλύψει υποκείμενα προβλήματα, όπως χρόνιος διατροφικός περιορισμός, συναισθηματική δυσφορία ή διαταραγμένη σχέση με το φαγητό. Σε κάποιες περιπτώσεις, η καταστολή της πείνας μπορεί να αποσυνδέσει το άτομο από τους φυσικούς μηχανισμούς πείνας και κορεσμού, αυξάνοντας τον κίνδυνο διατροφικών ελλείψεων και υποσιτισμού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί μπερδεύουν το food noise με την ενασχόληση με το φαγητό που οφείλεται σε περιορισμένη πρόσληψη ή αυστηρούς διατροφικούς κανόνες – κάτι που είναι απόλυτα φυσιολογικό και υποχωρεί όταν το άτομο αρχίσει να τρώει ξανά επαρκώς και πάψει να έχει αυστηρούς διατροφικούς κανόνες.

Παρενέργειες που Πρέπει να Γνωρίζετε

Συχνές παρενέργειες:

• Ναυτία
• Εμετός
• Διάρροια
• Δυσκοιλιότητα

Λιγότερο συχνές αλλά σοβαρές παρενέργειες:

• Υπογλυκαιμία (ακόμα και σε άτομα χωρίς διαβήτη)
• Χολολιθίαση (πέτρες στη χολή)
• Παγκρεατίτιδα
• Σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις

Άλλα προβλήματα που ενδέχεται να παρατηρηθούν:

• Απώλεια ενδιαφέροντος για το φαγητό
• Διαταραγμένη σχέση με το φαγητό
• Διατροφικές ελλείψεις
• Απώλεια μυϊκής μάζας
• Αίσθηση ντροπής από τη χρήση του φαρμάκου (“cheating” for weight loss)
• Σωματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις από την επαναπρόσληψη βάρους μετά τη διακοπή της αγωγής
• Περιορισμένη διαθεσιμότητα για όσους τα χρειάζονται πραγματικά λόγω αυξημένης ζήτησης και ακατάλληλης χρήσης όταν δεν ενδείκνυται κλινικά (π.χ. για μικρή απώλεια βάρους).

Τι Συμβαίνει αν το Άτομο Έχει Δύσκολη Σχέση με το Φαγητό;

Έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα που ενδιαφέρονται περισσότερο για τα GLP-1 φάρμακα συχνά εμφανίζουν μεγαλύτερη δυσαρέσκεια με το σώμα τους, στίγμα βάρους, διαταραγμένη σχέση με το φαγητό και έντονο άγχος σχετικά με την απώλεια βάρους. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία της προσεκτικής αξιολόγησης της καταλληλότητας της θεραπείας και της παροχής εξατομικευμένης υποστήριξης που να καλύπτει αυτές τις σύνθετες συναισθηματικές και ψυχολογικές ανάγκες.

Για άτομα με ιστορικό διατροφικών διαταραχών ή δύσκολη σχέση με το φαγητό, τα GLP-1 φάρμακα μπορεί να περιπλέξουν την κατάσταση. Η καταστολή της όρεξης μπορεί αρχικά να φαίνεται σαν κάτι θετικό, ωστόσο ενδέχεται να οδηγήσει σε αναίτιους και επικίνδυνους διατροφικούς περιορισμούς και να αποσυνδέσει το άτομο από τους ενστικτώδεις μηχανισμούς πείνας και κορεσμού. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να αξιολογείται το ενδεχόμενο διατροφικής διαταραχής ή διαταραγμένης σχέσης με το φαγητό πριν τη λήψη αποφάσεων γύρω από τη φαρμακευτική αγωγή για απώλεια βάρους.

Ο Ρόλος του Διαιτολόγου

Εάν επιλέξετε να χρησιμοποιήσετε φάρμακα GLP-1, η συνεργασία με έναν διαιτολόγο μπορεί να σας προσφέρει ουσιαστική υποστήριξη. Ο ρόλος του διαιτολόγου κατά την αγωγή με GLP-1 φάρμακα περιλαμβάνει:

• Διεξαγωγή ενδελεχούς διατροφικής αξιολόγησης, ώστε να διαμορφωθεί μια σφαιρική εικόνα των αναγκών του ατόμου πριν τη λήψη αποφάσεων για την αγωγή και το είδος της υποστήριξης που απαιτείται.
• Βελτιστοποίηση τη διατροφής ώστε να καλύπτονται οι διατροφικές ανάγκες, να προλαμβάνονται διατροφικές ελλείψεις και να ελαχιστοποιείται η απώλεια μυϊκής μάζας κατά την απώλεια βάρους.
• Πρόληψη ή/και αντιμετώπιση παρενεργειών όπως οι γαστρεντερικές διαταραχές.
• Υιοθέτηση βιώσιμων συνήθειών που στηρίζουν την μακροπρόθεσμη υγεία ακόμη και μετά τη διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής.
• Βελτίωση της σχέση σας με το φαγητό αν υπάρχει δυσκολία σε αυτό το επίπεδο.

Τα παραπάνω είναι όλα εξαιρετικά σημαντικά, ειδικά με δεδομένο ότι όσοι ξεκινούν τη λήψη φαρμάκων GLP-1 συχνά εκπλήσσονται και αποδιοργανώνονται βιώνοντας τις αλλαγές που επιφέρει στην καθημερινότητα τους.

Συμπέρασμα

Οι αγωνιστές GLP-1 μπορεί να είναι χρήσιμο εργαλείο για κάποιους, ωστόσο πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται υπό ιατρική επίβλεψη και με την κατάλληλη υποστήριξη. Δεν είναι μια «μαγική λύση», αφού για μακροπρόθεσμη βελτίωση της υγείας τα φάρμακα αυτά πρέπει να συνδυάζονται με εξατομικευμένη διατροφική καθοδήγηση, ψυχολογική υποστήριξη και βιώσιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Βιβλιογραφία

1. Drug safety update: GLP-1 receptor agonists: reminder of the potential side effects and to be aware of the potential for misuse
2. GLP-1 Agonist Medications: Informed Consent Resource (https://sizeinclusivemedicine.org/wp-content/uploads/2023/11/MSSI-GLP1-Informed-Consent-1-1.pdf)
3. Ghusn W, Hurtado MD. Glucagon-like Receptor-1 agonists for obesity: Weight loss outcomes, tolerability, side effects, and risks. Obes Pillars. 2024 Aug 31;12:100127. doi: 10.1016/j.obpill.2024.100127. PMID: 39286601; PMCID: PMC11404059.
4. Hayashi D, Edwards C, Emond JA, Gilbert-Diamond D, Butt M, Rigby A, Masterson TD. What Is Food Noise? A Conceptual Model of Food Cue Reactivity. Nutrients. 2023 Nov 17;15(22):4809. doi: 10.3390/nu15224809. PMID: 38004203; PMCID: PMC10674813.
5. Markey CH, August KJ, Malik D, Richeson A. Body image and interest in GLP-1 weight loss medications. Body Image. 2025 Jun;53:101890. doi: 10.1016/j.bodyim.2025.101890. Epub 2025 Apr 22. PMID: 40267815.
6. Moiz A, Filion KB, Tsoukas MA, Yu OH, Peters TM, Eisenberg MJ. Mechanisms of GLP-1 Receptor Agonist-Induced Weight Loss: A Review of Central and Peripheral Pathways in Appetite and Energy Regulation. Am J Med. 2025 Jun;138(6):934-940. doi: 10.1016/j.amjmed.2025.01.021. Epub 2025 Jan 31. PMID: 39892489.
7. Moll H, Frey E, Gerber P, Geidl B, Kaufmann M, Braun J, Beuschlein F, Puhan MA, Yebyo HG. GLP-1 receptor agonists for weight reduction in people living with obesity but without diabetes: a living benefit-harm modelling study. EClinicalMedicine. 2024 May 27;73:102661. doi: 10.1016/j.eclinm.2024.102661. PMID: 38846069; PMCID: PMC11154119.
8. Moiz A, Levett JY, Filion KB, Peri K, Reynier P, Eisenberg MJ. Long-Term Efficacy and Safety of Once-Weekly Semaglutide for Weight Loss in Patients Without Diabetes: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Am J Cardiol. 2024 Jul 1;222:121-130. doi: 10.1016/j.amjcard.2024.04.041. Epub 2024 Apr 26. PMID: 38679221.
9. Thomsen RW, Mailhac A, Løhde JB, Pottegård A. Real-world evidence on the utilization, clinical and comparative effectiveness, and adverse effects of newer GLP-1RA-based weight-loss therapies. Diabetes Obes Metab. 2025 Apr;27 Suppl 2(Suppl 2):66-88. doi: 10.1111/dom.16364. Epub 2025 Apr 8. PMID: 40196933; PMCID: PMC12000858.
10. Waldrop SW, Johnson VR, Stanford FC. Inequalities in the provision of GLP-1 receptor agonists for the treatment of obesity. Nat Med. 2024 Jan;30(1):22-25. doi: 10.1038/s41591-023-02669-x. PMID: 38172631; PMCID: PMC10921848.
11. Wong HJ, Sim B, Teo YH, Teo YN, Chan MY, Yeo LLL, Eng PC, Tan BYQ, Sattar N, Dalakoti M, Sia CH. Efficacy of GLP-1 Receptor Agonists on Weight Loss, BMI, and Waist Circumference for Patients With Obesity or Overweight: A Systematic Review, Meta-analysis, and Meta-regression of 47 Randomized Controlled Trials. Diabetes Care. 2025 Feb 1;48(2):292-300. doi: 10.2337/dc24-1678. PMID: 39841962.