Το να ελέγχουμε πώς δείχνει το σώμα μας στον καθρέφτη είναι μια μορφή body checking. Ως ένα βαθμό, το body checking είναι φυσιολογικό: όλοι κοιταζόμαστε στον καθρέφτη μερικές φορές τη μέρα. Όταν όμως αυτό γίνεται πολύ συχνά, μας αγχώνει και αυξάνει την ενασχόληση με το βάρος και την εικόνα σώματος, τότε αρχίζει να γίνεται προβληματικό.

Τι Είναι το Body Checking;

Πρόκειται για τη συχνή, συνειδητή, συχνά ψυχαναγκαστική παρακολούθηση της εμφάνισης, μέσω της παρακολούθησης στον καθρέφτη, της μέτρησης του βάρους ή της σύγκρισης του σώματος με άλλους.

Γιατί Μπορεί να Είναι Προβληματικό;

Ενώ όλες αυτές οι συμπεριφορές είναι ως ένα βαθμό φυσιολογικές, το υπερβολικό body checking μπορεί να ενισχύσει τα συναισθήματα άγχους και δυσαρέσκειας με το σώμα και να οδηγήσει σε εμμονικές σκέψεις και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ας δούμε γιατί:

• Υπερανάλυση: Αν εστιάζετε επανειλημμένα σε μια περιοχή του σώματός σας, ο εγκέφαλος θα αρχίσει να επικεντρώνεται σε μικρές, συχνά ανεπαίσθητες αλλαγές. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική ανάλυση, όπου παρατηρείτε ατέλειες που άλλοι δεν θα πρόσεχαν καν.
• Η Διάθεση Επηρεάζει την Αντίληψη: Το πώς νιώθετε συναισθηματικά επηρεάζει το πώς βλέπετε τον εαυτό σας στον καθρέφτη. Για παράδειγμα, αν αισθάνεστε πεσμένοι, είναι πιο πιθανό να παρατηρήσετε ελαττώματα που υπό άλλες συνθήκες δε θα προσέχατε (ή να τους δώσετε μεγαλύτερη αξία).
• Αναζήτηση Ατελειών: Αν ψάχνετε για ατέλειες, θα τις βρείτε. Ο εγκέφαλος είναι προγραμματισμένος να επικεντρώνεται σε ότι ερμηνεύει ως “πρόβλημα” κάνοντάς μας πιο αυστηρούς από ό,τι πρέπει με τον εαυτό μας.
• Διαστρεβλωμένη Μνήμη: Το πώς εντυπώνεται η εικόνα σώματος στη μνήμη μας είναι λάθος: δεν έχουμε τη δυνατότητα να κρατήσουμε στο μυαλό μας την ακριβή αντανάκλαση μας. Αυτό σημαίνει ότι η εικόνα που έχετε στο μυαλό σας πιθανότατα απέχει από την πραγματικότητα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι και η πλήρης αποφυγή της αντανάκλασης σε καθρέφτη μπορεί να είναι εξίσου προβληματική αν σχετίζεται με συναισθήματα άγχους, ντροπής και δυσαρέσκειας με την εικόνα σώματος.

Συμβουλές για τη Διαχείριση του Body Checking

Αν το body checking σας επηρεάζει αρνητικά, είναι σημαντικό να κάνετε κάτι για να το περιορίσετε. Μερικά πρακτικά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε:

1. Παρακολουθήστε τη Συχνότητα: Ξεκινήστε καταγράφοντας πόσο συχνά ελέγχετε το σώμα σας. Και μόνο η συνειδητοποίηση μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε συνειδητή προσπάθεια να μειώσετε αυτή την κακή συνήθεια.
2. Αμφισβητήστε την Εικόνα που Εγγράψατε: Θυμηθείτε ότι η αντίληψή για το σώμα σας δεν είναι πάντα ακριβής. Η διάθεση και τα συναισθήματα επηρεάζουν σημαντικά τον τρόπο με τον οποίο βλέπετε και αντιλαμβάνεστε τον εαυτό σας.
3. Εστιάστε στην Ενίσχυση της Αυτοεκτίμησης: Να θυμάστε πως η εμφάνιση και βάρος δεν καθορίζουν την αξία σας ως άτομο – όσο και αν τα κοινωνικά πρότυπα προσπαθούν να μας πείσουν για το αντίθετο προάγοντας την υπερεκτίμηση της εικόνας σώματος και ανέφικτα πρότυπα ομορφιάς.
4. Αναζητήστε Βοήθεια: Αν το body checking προκαλεί σημαντικό άγχος ή επηρεάζει την καθημερινότητα σας, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε ειδικό θεραπευτή, ο οποίος θα σας βοηθήσει να δουλέψετε πάνω σε αυτές τις συμπεριφορές.

Συμπέρασμα

Το body checking μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχική υγεία. Κατανοώντας τον αντίκτυπο του και λαμβάνοντας μέτρα για να μειώσετε τη συχνότητά του, μπορείτε να βοηθήσετε τον εαυτό σας να απομακρυνθεί από αυτή την δυσάρεστη συνήθεια.

Αν διαβάζοντας το παραπάνω άρθρο νιώθετε ότι το body checking σας επηρεάζει περισσότερο από ό,τι θα θέλατε, είναι σημαντικό να αναζητήσετε υποστήριξη από έναν κατάλληλα καταρτισμένο επαγγελματία.

References:

1. Jansen A, Smeets T, Martijn C, Nederkoorn C. I see what you see: The lack of a self-serving body-image bias in eating disorders. Br J Clin Psychol. 2006;45(1):123-135. doi:10.1348/014466505X50117
2. Reas DL, Grilo CM. Body checking and avoidance in overweight patients with binge eating disorder. Int J Eat Disord. 2014;47(6):681-686. doi:10.1002/eat.22322
3. Smeets MA. What’s left of your body image when you are not looking at yourself in the mirror? Behav Res Ther. 1997;35(2):91-98. doi:10.1016/s0005-7967(96)00085-1
4. Walker DC, Murray AD, Gschwandtner AH, Anderson DA. Relationships between social media use, body checking, and body image concerns. Body Image. 2022;41:128-136. doi:10.1016/j.bodyim.2022.04.004